15 sierpnia 1991 r w czasie odbywającego się w Częstochowie VI
Światowego Dnia Młodzieży Ojciec Święty Jan Paweł II przyjął z rąk
Prezydenta Tadeusza Wrony i Rady Miasta Honorowe Obywatelstwo
Częstochowy.

Byliśmy pierwszym miasto na świecie, którego Honorowym Obywatelem
stał się Papież - Polak. Zabiegi o zgodę Ojca Świętego trwały od
sierpnia 1990 r. Inicjatywa nadania Obywatelstwa została jednomyślnie
wsparta przez wszystkich radnych. Pomocy w dotarciu do Ojca Świętego
udzielił Biskup Częstochowski ks. Stanisław Nowak (arcybiskupstwo
powstało dopiero w 1992 r.) i Nuncjusz Apostolski ks. Arcybiskup Józef
Kowalczyk. W marcu 1991 r. Prezydent Tadeusz Wrona na własny koszt
pojechał do Rzymu, gdzie z pomocą ks. Stanisława Dziwisza uzyskał dostęp
do Ojca Świętego. W czasie audiencji generalnej Prezydent złożył
formalną prośbę o przyjęcie honorowego obywatelstwa. Trzy tygodnie
później Częstochowa doczekała się odpowiedzi. List z Sekretariatu Stanu
Stolicy Apostolskiej informował, że ?Ojciec Święty zgadza się na
przyjęcie tego tytułu, biorąc pod uwagę szczególny charakter miasta
Częstochowy, jako duchowej stolicy polskiego Narodu i miejsce
niezliczonych pielgrzymek maryjnych.
27 maja 1991 r., w
pierwszą rocznicę wyborów samorządowych, odbyła się XIV nadzwyczajna
Sesja Rady Miasta. Jedynym jej punktem była uchwała o nadaniu Ojcu
Świętemu tytułu Honorowego Obywatela Częstochowy - w dowód miłości
wierności i głębokiego przywiązania mieszkańców Maryjnego Grodu, uznając
Jego najwyższy autorytet moralny.
Sesję prowadzoną przez
Przewodniczącego Rady Teodora Harabasza rozpoczęto odśpiewaniem hymnu
"Gaude Mater Polonia". Laudację z okazji nadania tytułu odczytał
Prezydent Tadeusz Wrona. Odczytano list Prezydenta RP Lecha Wałęsy
skierowany do Rady: "Pragnę wyrazić głęboką radość z powodu dzisiejszej
uroczystości. Oto Umiłowany Syn naszej Ojczyzny, Jego Świątobliwość
Papież Jan Paweł II staje się Honorowym Obywatelem miasta leżącego u
stóp tak ukochanej przez Niego Jasnej Góry. Dziękuję Wam za uhonorowanie
naszego Papieża (...)". Listy przysłali m.in. Sekretarz Generalny
Episkopatu Polski ks. Arcybiskup Bronisław Dąbrowski i ks. Kardynał
Franciszek Macharski.
W sesji uczestniczył Biskup
Częstochowski ks. Stanisław Nowak, Generał Zakonu O. Paulinów o. Jan
Nalaskowski, przedstawiciele parlamentu i administracji rządowej.
Uchwałę przyjęto przez aklamację, radni wstali ze swoich miejsc. Nadanie
Honorowego Obywatelstwa Ojcu Świętemu podkreślono odśpiewaniem na
zakończenie hymnu państwowego. W części artystycznej sesji aktorzy
Teatru im. A. Mickiewicza prezentowali fragmenty spektaklu Karola
Wojtyły "Brat naszego Boga". Sesji towarzyszyła wystawa dokumentów
archiwalnych, fotogramów z wizyt Ojca Świętego w Częstochowie oraz
obrazów Aleksandra Markowskiego i Władysława Ratusińskiego. Uroczystość
wręczenia Aktu Nadania Honorowego Obywatelstwa odbyła się 15 sierpnia
1991 r. w Sali Rycerskiej Klasztoru Jasnogórskiego. Uczestniczyli w
niej: Rada i Zarząd Miasta Częstochowy, przedstawiciele Młodzieżowej
Rady Miasta, pracownicy Urzędu Miasta. Obecny był także Przewodniczący
Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" Marian Krzaklewski oraz delegacje
miast współpracujących z Częstochową: Lourdes, Loreto, Altötting i
Pforzheim. Ojcu Świętemu wręczono wypisany ręcznie na specjalnie
zdobionym rycinami arkuszu Akt Nadania Honorowego Obywatelstwa i
symboliczny klucz srebrny do bram miasta (przygotowany przez prof.
ZbigniewaPiłkowskiego z Politechniki Częstochowskiej). Takie same klucze
oraz odpis Aktu Nadania Obywatelstwa trafiły do sanktuarium
jasnogórskiego oraz do muzeum częstochowskiego.
Dodatkowo
Prezydent i Przewodniczący Rady wręczyli Papieżowi tekę z pracami
częstochowskich artystów plastyków, płytę kompaktową Orkiestry
Symfonicznej Filharmonii Częstochowskiej "Maryjo Królowo Polski" oraz
obraz z wizerunkiem Ojca Świętego pędzla Władysława Ratusińskiego.
Papież przekazał na ręce Prezydenta Tadeusza Wrony trzy medale
papieskie: złoty, srebrny i brązowy. Odpis Aktu Nadania, odlew klucza i
medale papieskie po zakończeniu uroczystości eksponowane były w Muzeum
Miejskim w Ratuszu.
Przemówienie Ojca Świętego Jana Pawła II - 15 sierpnia 1991 rok:
Pragnę bardzo podziękować prezydentowi miasta i Radzie za to
wyróżnienie, które mnie spotyka. Zdaje sobie sprawę z tego, że
Częstochowa w życiu naszego narodu, w życiu Kościoła, w życiu Europy, a
nawet całej ludzkości znaczy wiele, jest to imię szczególne. To imię
nadała wam, można powiedzieć, Matka Boża.
Są różne motywy:
historyczne, społeczne, ekonomiczne, które składają się na powstanie i
rozwój Częstochowy,ale to szczególne imię nadała wam Matka Boża. Można
powiedzieć, że jest to miasto teologiczne, mariologiczne, w tym sensie,
że jego istotne znaczenie wywodzi się z imienia Matki Boga, a w
szczególności z imienia tej matki Boga, która stała się Królową Polski. I
chociaż akt historyczny tego ogłoszenia Królową Korony Polskiej dokonał
się we Lwowie, to jednak rzeczywistość przeniosła to królowanie na
Jasną Górę, a więc do Częstochowy. W szczególności zaś rok 1656 nadał
tej inwestyturze maryjnej dla Jasnej Góry i dla Częstochowy wymowę,
której nie da się usunąć z dziejów Polski, z dziejów Kościoła, z dziejów
duszy polskiej, a także z dziejów Częstochowy, czyli waszego miasta.
Więc przez ten akt, którego zechcieliście dokonać, ja czuję się włączony
jeszcze bardziej w ten właśnie szczególny, historiozbawczy proces
mariologiczny, proces teologiczny. Równocześnie proces, który kształtuje
bardzo głęboko dzieje mojej ojczyzny. I dlatego serdeczne "Bóg zapłać",
dziękuje wam wszystkim.
Składam to podziękowanie na ręce
prezydenta miasta i Rady, ale przyjmuję - darujcie - przyjmuje to
wyróżnienie w pewnym sensie od samej Pani Jasnogórskiej. Jesteście w
jakimś sensie szafarzami tej cząstki tajemnicy jasnogórskiej, która się w
tym waszym postanowieniu, w tym waszym nadaniu wyraża. Jesteście
szafarzami tej jakiejś cząstki tajemnicy.
Życzę waszemu
miastu, a mogę powiedzieć w tym wypadku "naszemu miastu", w sposób
szczególny życzę wielorakiego rozwoju, podejmowania różnych zadań,
takich jak to wielkie zadanie, któreście teraz przyjęli i z taką
radością wypełnili, przyjmując tutaj młodzież z Polski całej i z tylu
krajów europejskich, i spoza Europy. Życzę rozwoju, także rozwoju w
znaczeniu kulturalno - społecznym i ekonomicznym, wszystkiego tego, co
składa się na ludzką egzystencję.
Nade wszystko rozwoju w
znaczeniu charyzmatycznym, ponieważ Częstochowa przez Jasną Górę ma w
sobie pewien charyzmat. W tym znaczeniu charyzmatycznym niech się także
rozwija wasze miasto. Niech coraz lepiej służy Bożym zamiarom w stosunku
do naszego narodu i do innych ludów i narodów, ponieważ jasnogórskie
sanktuarium jest na pewno sanktuarium o wielkim zasięgu międzynarodowym,
nie tylko narodowym. Szczęść Boże!
Przyjmijcie, drodzy
państwo, w tym dniu uroczystym również moje błogosławieństwo dla waszych
rodzin, dla waszych współobywateli, dla waszych świątyń, a w
szczególności dla Jasnej Góry.
Przemówienie Prezydenta Częstochowy Tadeusza Wrony 15 sierpnia 1991 rok:
Ojcze Święty, Częstochowa, zwana powszechnie duchową stolicą Polski,
przeżywając historyczne i niepowtarzalne chwile VI Światowego Dnia
Młodzieży, ma szczęście zaprosić Cię do swojej obywatelskiej
społeczności. Jest to dla nas największa radość i zaszczytne wyróżnienie
zaliczyć Cię, Ojcze Święty do grona obywateli, którzy w biegu historii
naszego miasta opromienili je swym imieniem i zasługami.
My
wszyscy, obywatele i władze miasta, zdajemy sobie w pełni sprawę z
doniosłości motywów, które wpłynęły na decyzję przyjęcia naszej prośby
przez Następcę Piotra, Ojca chrześcijaństwa. Jasna Góra jest integralną
częścią Częstochowy, a Ty, Ojcze Święty, jesteś zawsze sercem obecny u
stóp naszej Matki. Ta więź wyraziła się trwale zawołaniem Totus Tuus, co
jest rzeczywistością Twojego życia i posługiwania.
Oficjalny
akt zewnętrzny wręczenia Ci przez samorząd Częstochowy - dokumentu
pierwszego w historii miasta - tytułu Honorowego Obywatela oraz klucza -
symbolu jest skromnym wyrazem wielorakich więzów duchowych, jakie łączą
Cię z naszym niezwykłym miastem. (...)
Naszym pragnieniem
jest wszechstronny rozwój miasta: kulturalny, ekonomiczny, i
intelektualny. W tych ważnych pracach i zadaniach, a także trudnościach i
zmaganiach będzie w nas wszystkich świadomość Twej, Ojcze Święty,
obecności, Twej modlitwy i ojcowskiego błogosławieństwa. Niech nam
będzie wolno przyjmować Cię odtąd jako pierwszego obywatele miasta,
naszego ojca i niezawodnego przyjaciela.
Dziękujemy za dar
spotkania młodzieży świata w Częstochowie, dziękujemy za dar honorowego
obywatelstwa, dziękujemy za dary miłości.