Jest jednym z najchętniej fotografowanych elementów małej architektury w mieście. Dziewczynkę karmiącą gołębie wyrzeźbiła Ewa Maliszewska, autorka figurek do oscarowego „Piotrusia i wilka” – filmu lalkowego, który powstał w łódzkiej wytwórni Se-ma-for.

Orientowany kościół, konsekrowany w 1862 r., był częścią znajdującego się za nim kompleksu zakonnego mariawitek, które prowadziły tam szkołę dla dziewcząt. Obecnie w kościele odprawiane są msze trydenckie, a edukacja prowadzona jest w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Henryka Sienkiewicza, rozsławionym dzięki jego absolwentowi, liderowi T.Love, Muńkowi Staszczykowi.

Późnoklasycystyczny budynek wzniesiono ok. 1870 r. jako obiekt mieszkalny. Od 1927 r., dzięki staraniom ks. Jana Pilca, jest Kurią Biskupią. Uwagę przykuwa XV lub XVI-wieczna florencka terakota, pochodząca prawdopodobnie z warsztatu rodziny della Robbia.

Pierwsza z postawionych w alei Najświętszej Maryi Panny ławeczek upamiętniających ważne dla naszego miasta osoby. Odsłonięta w 2007 r. rzeźba znanej poetki z Częstochowy, z figurką kota u stóp.

Późnoklasycystyczny budynek, powstały w 1875 r. jako siedziba duchowieństwa prawosławnego. Między wojnami stał się pałacem biskupim. Do wybuchu wojny stacjonowało tam dowództwo 7. Dywizji Piechoty. Okupacja sprowadziła do „Popówki” niemiecką policję, a czasy PRL-u Powiatowy Sztab Wojskowy. Obecnie jest to obiekt Muzeum Częstochowskiego.

Odsłonięta jesienią 2014 r., upamiętnia postać aktora znanego m.in. z serialu „Janosik”, w latach 1997-2003 pełniącego funkcję dyrektora częstochowskiego Teatru im. Adama Mickiewicza.

Odsłonięty w 2014 r., autorstwa jednego z najbardziej rozpoznawalnych częstochowskich artystów – Tomasza Sętowskiego. Mural, oparty na motywach biblijno-mitologicznych, został wykonany na ścianie budynku o powierzchni prawie 300 m² przez zespół artystów graffiti „Dreamers” oraz przez samego autora.

Klasycystyczny budynek wzniesiony w latach 1828-1836 według projektu Franciszka Reinsteina, po połączeniu Starej i Nowej Częstochowy. Obecnie pełni rolę reprezentacyjnego obiektu Muzeum Częstochowskiego. Z jego wieży rozciąga się panoramiczny widok na miasto.

Od XVI w. w tym miejscu znajdowały się świątynie. Istniejący obecnie budynek zaborcy wznieśli w latach 1870-1872 jako cerkiew pw. Cyryla i Metodego, zamienioną po odzyskaniu przez Polskę niepodległości na kościół rzymskokatolicki. W 1947 r. przekazany został parafii św. Jakuba, którego postać, usytuowana przed wejściem, wita wędrowców.

Dawny Rosyjski Bank Państwa. Zbudowany w latach 1903-1904 eklektyczny budynek z przewagą cech neorenesansowych. Od 1927 roku siedziba Banku Polskiego S.A. Świadek nieudanego włamania legendarnego Szpicbródki i udanego rabunku przeprowadzonego przez oddział Narodowych Sił Zbrojnych w 1943 r.

Zbudowany w latach 1894-1907 eklektyczny budynek, wzniesiony na planie litery L, z przewagą nawiązań do neogotyku. Na początku XX w. organizowano w nim kursy handlowe. W okresie międzywojennym mieścił siedziby banków oraz Częstochowskiego Towarzystwa Pożyczkowo–Oszczędnościowego.

Odsłonięta w 2008 r. rzeźba częstochowskiego lekarza i społecznika. Doktor Władysław Biegański był dyrektorem szpitala miejskiego oraz inicjatorem powstania biblioteki publicznej, przed którą teraz zasiada na pamiątkowej ławeczce.

Jeden z najbardziej reprezentacyjnych budynków w centrum miasta, wzniesiony w latach 1901-1903 przez ewangelickiego przemysłowca Adolfa Frankego. Budowla w stylu eklektycznym przywodzi na myśl wielkomiejską architekturę Berlina czy Wiednia.

Plac utworzony podczas połączenia Starej i Nowej Częstochowy w latach 1823–26. Pierzeja południowa i północna zabudowana jest kamienicami z przełomu XIX i XX w., stanowiącymi w większości dawną własność żydowską. Pierwotnie teren ten zajmował cmentarz przy kościele św. Zygmunta (zlikwidowany w 1826 r.).

Związany z nadwarciańską Częstochową. Najstarszy parafialny kościół w mieście, który przyjął tę funkcję po świątyni przekazanej Paulinom na klasztor jasnogórski. Na przestrzeni wieków obecna plebania była m.in. klasztorem Paulinów, a parcele od strony zachodniej służyły za cmentarz katolicki. Współcześnie świątynia dalej pełni swoją rolę, a rewitalizacja całego kompleksu przeprowadzona dzięki unijnym środkom umożliwia prowadzenie działalności kulturalnej, oświatowej i społecznej.

Teren zielony stworzony na wzór ogrodów jordanowskich zapewniających warunki do właściwego rozwoju fizycznego, psychicznego oraz społecznego dzieci i młodzieży uzupełnione o elementy patriotyczne. Skwer otulony zielenią dystansuje przestrzeni dla pieszych od okolicznych jezdni. Oferuje plac zabaw, fontannę zaprojektowaną tak, aby móc się w niej bawić, czy liczne ławki w cieniu drzew. Małą architekturę reprezentuje modernistyczna rzeźba Włodzimierza Ściegiennego, znana jako Pani Kowalska oraz subtelny pomnik „Pamięci częstochowian, żołnierzy Powstań Śląskich poległych w walce o wyzwolenie i przyłączenie Śląska do ojczyzny”.

Neogotycka świątynia powstała na początku XX w. w celu zaspokojenia potrzeb powiększającej się wspólnoty ewangelików, przybywających do rozwijającego się dzięki przemysłowi miasta. Dzięki jej powstaniu lokalny filiał mógł przekształcić się w pełnoprawną parafię. Budynek przetrwał obie wojny światowe. Po Powstaniu Warszawskim plebania gościła wielu duchownych i działaczy, co umożliwiło stworzenie tymczasowych władz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce.

Pomnik na Placu Pamięci Narodowej poświęcony jest poległym w obronie ojczyzny oraz pomordowanym w walce o wolność i niezawisłość narodu polskiego. Idea powstania pomnika zrodziła się w częstochowskich środowiskach kombatanckich w 1980 r. Jego budowa była możliwa m.in. dzięki funduszom pochodzącym ze społecznych zbiórek. Uroczyste odsłonięcie odbyło się 1 IX 1985 r.

Modernistyczny budynek w kształcie rotundy, projektu częstochowskiego architekta Włodzimierza Ściegiennego, z którym współpracowali dwaj krakowscy rzeźbiarze - Józef Potępa i Wiesław Bielak. Wystrój wnętrza był dziełem Władysława Noworyty i Tadeusza Skurkiewicza. Charakterystyczna płaskorzeźba przed głównym wejściem do Urzędu Stanu Cywilnego przedstawia parę nowożeńców oraz orszak weselników.

Ośrodek działa od 1999 r. jako instytucja kultury Samorządu Województwa Śląskiego, kontynuując prace Wojewódzkiego Ośrodka Kultury działającego do 1975 r. Wspiera i animuje w regionie rozwój kultury i ochronę dziedzictwa kulturalnego zarówno w obszarze tradycji, jak i sztuki współczesnej. Organizuje festiwale, konkursy i prowadzi szeroko zakrojone działania w zakresie sztuki, edukacji, promocji i informacji.

Skwer zwieńcza obelisk poświęcony Szarym Szeregom, przypominający postacie hm. kpt. Eugeniusza Stasieckiego (ps. „Piotr Pomian”), hm. por. Józefa Wyżykowskiego (ps. „Zrzutka), druha Zygmunta Wyżykowskiego oraz hm. ppor. Zygmunta Łęskiego (ps. „Młody). Patron skweru był działaczem harcerskim, niepodległościowym, turystycznym, pedagogiem i radnym miejskim. Jego biografia godna jest ekranizacji. Za swą aktywność został odznaczony Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Od 2022 r. jest również patronem Szkoły Podstawowej nr 27 w Mirowie.

Liceum jest publiczną szkołą artystyczną prowadzoną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kontynuuje tradycje Wolnej Akademii Sztuk Pięknych powstałej w 1945 r. Jest nowoczesną placówką oferującą specjalizacje z zakresu ceramiki, jubilerstwa, grafiki czy nawet murali. Spośród absolwentów znajdziemy takie postacie jak Jerzego Dudę-Gracza, Jerzego Kędziorę, Agnieszkę Półrolę- Koćwin czy reprezentantkę młodszych pokoleń Karolinę Lizurej.

Kamienica wzniesiona w 1900 r. zwraca na siebie uwagę ceglaną elewacją zdobioną maszkaronami. Wzniesiono ją na potrzeby służb celnych zaborczego Imperium Rosyjskiego. W okresie międzywojennym służyła Wojsku Polskiemu. Następnie stacjonowały tam jednostki policyjne, w tym w czasie okupacji, Granatowa Policja czy później Urząd Bezpieczeństwa. Współcześnie kojarzy się z Miejskim Zarządem Dróg i Transportu, który jako ostatni korzystał z wnętrz kamienicy.

Park im. Stanisława Staszica oraz Park 3 Maja stanowią jeden kompleks swą genezą sięgający początku XIX w., gdy wytyczano aleję Najświętszej Maryi Panny. Ważnym wydarzeniem na ich obszarze była Wystawa Przemysłu i Rolnictwa w 1909 r. Pozostałościami po niej są budynki współcześnie wykorzystywane przez Muzeum Częstochowskie: Pawilon Wystawowy, Zagroda Włościańska, Pawilon Etnograficzny i Multicentrum „Zodiak”.

Był centralnym placem historycznej Częstochówki. W 1717 r. zbudowano tam drewniany ratusz , który spłonął w prawdopodobnie w 1750 r. Na placu znajdowała się drewniana karczma, gdzie opijano transakcje; rozebrano ją w czasie okupacji niemieckiej. W karczmie tej zastrzelono funkcjonariusza gestapo; w odwecie Niemcy rozstrzelali dziesięciu mieszkańców Częstochowy (z tyłu zabudowań na rogu ul. Łódzkiej i Rynku); po wojnie w miejscu zbrodni umieszczono tablicę pamiątkową.

Sanktuarium wraz z klasztorem zakonu paulinów w Częstochowie, położone na wzgórzu Jasna Góra. Jedno z ważniejszych miejsc kultu maryjnego oraz najważniejsze centrum pielgrzymkowe katolików w Polsce ze znajdującym się w kaplicy obrazem Matki Bożej Częstochowskiej, który uważany jest za cudowny.

Nazwa ulicy nawiązuje do pionierskich 7 kamienic wybudowanych przy niej w pierwszej połowie XIX w. Objęcie jej zabytkowym układem urbanistycznym miasta stanowi świadectwo wartości dziedzictwa architektonicznego. W domu pod nr 29 przyszła na świat poetka Ludmiła Marjańska, a pod nr 17 poetka Halina Poświatowska. Natomiast pod nr 21, po upadku Powstania Warszawskiego, mieściła się ostatnia Komenda Główna Armii Krajowej.